Niet precies wat ik zoek, of gewoon te duur: wel mooi meestal en daarom een overzichtje ook van die boeken die ik (nog) niet gekocht heb. Best knap van mezelf… Sommigen staan nog wel op het verlanglijstje… Dit lijstje houd ik niet meer echt bij want het zou heel lang worden. Wat wel hoog op het lijstje staat is de Sphaera van Sacrobosco, maar da’s even doorsparen en hopen dat er ooit ergens een te koop komt; niet zeldzaam, wel kostbaar.
1677 – Ephemerides exactissimae Caelestium motuum – Argoli, A.
Al een hele tijd heb ik een automatische zoekopdracht op Marktplaats en die leverde nog nooit een goede hit op. Tot vandaag! 50 jaar ouder dan mijn oudste boek, over o.a. Tycho Brahe (De leermeester van Kepler) en met prachtige illustraties. Kaft van perkament, minder fraai, maar wel uit die tijdgeest. Direct even contact opgenomen met de verkoper en wat mooie tips en een nette toezegging gekregen. Boek blijft echter buiten bereik qua budget, maar dat hou je als je een 17e eeuws boek wil bemachtigen. Daarom nog even over verlanglijst alhier… Heel mooi !
Update 20201119: Boek aangeschaft via Catawiki, een eerste editie zelfs uit 1648 en ik weet eerlijk gezegd niet meer – bewust – dat hij in dit lijstje stond. Zie boekverslag
1583 – Primera parte de las diferencias de libros que ay…
Een prachtig klein boekje, zo oud dat het van voor de uitvinding van de telescoop stamt: 437 jaar oud. Dit betreft een 6e editie, de eerste editie is maarliefst 480 jaar oud. Bijna een half millennium, 5 eeuwen, bijna 500 jaar. Geweldig ! Wel in het Spaans, maar die paar mooie illustraties maken het boek al de moeite waard. Ik kan in theorie nu meebieden en zou het graag doen, maar het blijft veel geld voor een boekje van 14×10 cm…
Voor 400 euro (all incl) is dit pre-astronomie boekje van eigenaar gewisseld. Keurige prijs, maar veel geld om uit te geven aan ‘een boekje’. Wel maarliefst 437 jaar oud…En mooi…En 132 jaarouder dan mijn oudste boek… Toch jammer… 🙁
1635 – Systema Cosmicum
In een Facebook groep voor ruimtevaart en astronomieboeken, zit een Amerikaan die net als ik gek is op de oude boeken. Hij heeft al langer gespaard, want hij is in het bezit van dit bijna 400 jaar oude boek van Galilei. Geweldig ! Er staat er hier in Nederland een te koop voor 8.000 euro; die laten we even schieten…
1683 – Mathematicae Totius
Te koop in Engeland. Latijn en maar een klein deel echt over astronomie. Maar wel een heel fraai exemplaar dat toch weer 35 jaar ouder zou zijn dan mijn oudste boek, op weg naar 1609… Hier helemaal te bekijken op google books met fraaie illustraties. Er staat ook een editie uit 1668 (nagenoeg hetzelfde op het eerste gezicht) Hier te koop in geval van geld over…
1698 – De Fontenelle – Entretiens sur la pluralité des mondes
Zelfde verhaal als hieronder, prachtig, maar te beperkt om een behoorlijk bedrag aan uit te geven. Met maar 1 illustratie, en die is dan wel fantastisch. (Dit boek lag ook tentoongesteld in Museum Boerhaave, met deze illustratie in beeld.)
De titel betekent zoveel als ‘Lessen over de veelheid aan werelden’. Het zijn 6 lessen door Fontenelle uit 1686 om astronomie te populariseren, ook door gebruik te maken van speculatie: hoe zou het kunnen zijn… Ik kon een versie uit 1689 kopen, en op google books staat een editie uit 1811:
Van CataWiki: New edition, published in Paris by Michel Brunet in 1698. Illustrated with a fold-out engraving. In period full calfskin binding with ribbed spine adorned with gilded fleurons within the compartments and title label.
A fairly well-preserved copy with friction from use on the crowns and spine. Hinge in good condition. Fairly fresh inside with some foxing.
Bernard Le Bouyer (or Le Bovier) de Fontenelle, born in Rouen on 11 February 1657 and died, at almost one hundred years of age (99 years old), in Paris on 9 January 1757 (one of the days of celebration of Saint Vaneng, founder of the monastery of Fontenelle, in his native Normandy), was a French writer and scientist. (Wikipedia).
Les Entretiens sur la pluralité des mondes is an essay on astronomy published by Fontenelle in 1686. The book consists of 6 lessons of popularization of the knowledge of René Descartes and Nicolas Copernicus, given to a marquise, spread out over 6 evenings, preceded by a foreword and a dedication to Mr L***. (Wikipedia)
Prachtige plaatsing van de aarde om de zon (Dat was toen al vastgesteld) met de andere planeten in verhouden inclusief de bekende manen erbij getekend. Maar wat ik zo mooi vind is dat alle andere sterren een gezichtje hebben gekregen. Gezien de titel van het boek een mooie visualisatie van de bewustwording dat er wel eens meer werelden om al die andere sterren (stelsels) kunnen zweven…
Er staat een eerste editie te koop voor $ 4.500, met daarin een eerdere versie (dus) van die prachtige illustratie. In bovenstaande versie van 125 jaar later is de kennis van toen verwerkt. Goeie grote versie van de illustratie gevonden, waarin het enorme detail ook mooi is te zien. (Hand-gegutste ets afdruk…)
Oh oh oh, ik had de kans dit boek te kopen voor een keurige prijs, maar ik had me voorgenomen te houden aan me vooraf ingestelde maximum bod. Blijk ik het op een na hoogste bod te hebben. Alsnog zonde…
Later kwam er een 1780 editie te koop, met een wel erg slordige editie van dezelfde en enige illustratie uit dit boek. Vooralsnog het hoogste bod 22 euro, dus we houden hem toch in de gaten. Meer omdat het zo lelijk is dat het toch weer apart is…
1682 – Natuurlijcke speculatie van de wonderen des werelds, mitsgaders van de Son en ’s Hemels loop
Als de focus ligt op boeken uit de 17e eeuw, dan moet de Staatsloterij wel een beetje mee helpen… Soms sluipt er iets fraais tussendoor voor weinig, maar dit ‘boekje’ heeft slechts 10 pagina’s waarvan dit de interessantste zijn… De verkoper geeft geen krimp (zijn goed recht) en dus vooralsnog maar laten schieten. Google Books biedt dan een uitkomst.
Mooi hoe hier een icoon voor de aarde wordt gebruikt. En hoe de aarde “Gelyck een doyr van een Ey” in het heelal zweeft. En de afstand tot de zon die wordt uitgedrukt in de klimsnelheid van een vogel. En dat Uranus, Neptunus (en Pluto) toen nog niet gevonden waren). Blijft mooi…
Update 20200623: Alsnog aangekocht. Bekijk hier het volledige boekverslag
1761 – Verhandeling van de sfearische of klootsche zonne-wysers
Verhandeling van de sfearische of klootsche zonne-wysers werd me aangeboden door een bekende antiquair. Daar hou ik van; meedenken is fijn.
Verhandeling van de sphaerische of klootsche Zonne-wysers; Namelyk, hoe men op een Sphaera Convexa, of Ronde Kloot, allerley Zonnewysers Meetkonstig beschryven kan. Alsmede om in een sphaera concava of halve holle kloot, veelerley uur- en andere cirkels te beschryven. Mitsgaders een berigt, hoe men de Sphaera Armillaris Gnomonica, of Hemel-Kring-Zonnewyser toestellen kan.
Leeuwarden, H.A. de Chalmot. 1761, 1st Edition. Soft cover, 22×14 cm. Book, Contemporary marbled wrappers, title-page in red and black with engraved vignette, with 50 figures on 21 engraved folding plates by J.C. Philips, (10),244,(8) pp. (binding rubbed, contemp. owner’s entry on verso title-page, partly slightly waterstained in lower and outer blank margins, plates clean) First edition of an important work on spherical sundials by the Dutch mathematician Johann Hermann Knoop (1700-1769). It describes how to measure and construct different types of sundials, including one inside a hollow half sphere, and a “gnomic” armillary sphere. Rare. Good.
1717 – Cosmotheoros, of wereldbeschouwer van Christiaan Huygens
Ai, het wordt steeds ouder, bijzonderder, zeldzamer en specialer en als gevolg dus ook steeds onbetaalbaarder. Het zal niet het eerste boek zijn uit dit lijstje dat ik alsnog weet te organiseren…. Hoewel het titelblad het niet toont, staat dit boek vooral bekend als de Cosmotheoros, of wereldbeschouwer. Als ‘de zoon van’ kon Christaan het geld van zijn beroemde vader gebruiken om al zijn tijd aan de wetenschap te besteden. Een dag nadat ik dit boek aangeboden kreeg, zag ik het in Museum Boerhaave: Nederlandse of Latijnse uitgave Dit exemplaar is gebundeld met 4 anderen boeken in een band van perkament. Ook beschikbaar op Google Books. Ik heb hiervan wel alvast een facsimile (rechtstreeks reproductie) gekocht voor slechts een tientje op boekwinkeltjes.nl, ok moi.
1737 – Filozoofische onderwyzer of algemeene schets der hedendaagsche ondervindelyke natuurkunde
Dit boek krijgt wat extra aandacht, want ik twijfel nog steeds. Het zou niet mijn oudste boek zijn en het gaat ook niet puur over astronomie, maar een aanzienlijk deel toch wel en ook veel van de 16 uitklap-prenten gaan over astronomie. En dat in een Nederlandstalig boek van 282 jaar oud. Wat wil je nog meer…? Het probleem is namelijk dat het ooit een schoolboek was en dat er net iets te veel en net iets te nadrukkelijk (aan)tekeningen zijn gemaakt. Ik ben bij de uitsnedes van de foto’s bewust erg ‘aardig’ geweest, maar bijvoorbeeld de titelpagina kun je niet omheen; zo zonde. Maar het blijft een prachtig boek, al was de staat gewoon niet geweldig. De inhoud staat ! En is compleet… 1e druk… Ook nog…
Op zoek naar astronomieboeken van deze leeftijd kwam ik bij Kees Meuzelaar midden in vestingstadje Heusden terecht: www.meuzelaar.com. Super gastvrij ontvangen: hij nam zeer ruim de tijd voor me en ik mocht zelfs zijn overige collectie zien. Wat indrukwekkend. En wat heb ik veel mogen leren; over omslagen van perkament, oliepapier en gradualen.
Update 20191122: Alsnog aangekocht. Bekijk hier het volledige boekverslag (eerste indruk)
Enorm veel oude boeken in zijn antique boutique: Hij heeft losse bladen (gekalligrafeerd in kloosters) uit de 13e eeuw en zijn oudste gedrukte boek komt uit 1502, slechts 50 jaar na de uitvinding van de boekdruk kunst door Gutenberg rond 1455. Hieronder op de foto zie je de witte omslagen / kaften; allen van perkament: geweekt ‘schaaps’vel. Niet zo fraai, wel oud. Heusden was ik ook niet meer geweest sinds mijn 13e; dus we gaan een keer terug. Voor Heusden, voor de zaak van Kees en wellicht alsnog voor dit bijzondere boek.
1870 – The Universe: or the infinitely great and the infinitely little door F.A. Pouchet
Prachtig boek om te zien en ik zou het zo willen hebben, maar er moeten keuzes gemaakt worden. De Catawiki (+9%) veilingkosten en meestal met behoorlijke verzendkosten liepen te hoog op voor ‘zomaar’. Loopt tegelijk af met een ouder puur Astronomie boek waar ik nog wel kans maak. Een van de twee zou mooi zijn.
“The Universe: or the infinitely great and the infinitely little” by F.A. Pouchet M.D – Blacke and Son, London – 1870 first UK edition – illustrated by 349 engravings on wood from drawings by A. Faguet, Mesnel etc – rare first edition in original green decorated binding with minor wear to edges, complete with frontispiece etc. (large and heavy book), 795p, 30cmx20cm. Important 19th century book about the scientific overview of that time, divided in: animal kingdom, vegetable kingdom, geology and universe.”
1875 – Hemelkaarten; nog even niet
Hemelkaarten laat ik ook nog even aan me voorbij gaan. Wel mooi op zich, maar die liggen dan ergens opgevouwen onderin een kast vrees ik. Twee voorbeelden uit 1875:
Onlangs op Catawiki toch geboden op een set 19e eeuwse prenten van 30×25 cm: kwamen echter thuis in een A4 envelop, dus daar klopte iets niet. Waren gewoon pagina’s uit een boek: slim gefotografeerd en zo niet omschreven: vooral zonde van het boek denk ik dan. Ik bleek niet de eerste te zijn die onaangenaam verrast was: gelukkig wel snel en keurig netjes opgelost. Dit was de enige die het waard was om een foto van te maken, inclusief de pagina vouw in het midden.
1862 – Geographie Universelle de Malte Brun
Ik ken iemand in Schaijk die zo per ongeluk een Harley Davidson had gekocht op een on line veiling. Bij mij blijft het vooralsnog beperkt tot deze serie geografie boeken. Worden in de ruime categorie ‘Astronomie, Cartografie, Topografie’ aangeboden. Niet goed genoeg gekeken en per ongeluk de bieding gewonnen. Ophalen in Spa omdat we toch een weekendje naar de Ardennen gingen. Twee dagen via de Google translate onderhandelen in kunnen ruilen voor o.a. Astronomie Pratique: nog steeds Franstalig, maar wel on topic…
1851 – Ontdekking van planeten.. door Friedrich Kaiser
Een van mijn mooiste boeken is van Friedrich Kaiser: inhoud nog niet goed gelezen, maar de kwaliteit van de gravures achterin is echt super. Daarom ook interesse in dit boek, alhoewel het puur geschiedschrijving lijkt zonder illustraties. Ik heb hem laten schieten op een online veiling en later kwam ik erachter dat ik idd een boek van hem had, maar dat die wel 33 jaar later verscheen. Beetjes spijt nu. Maar gelukkig is de inhoud ook online beschikbaar !
.
1610 – Sidereus Nuncius van Galileo Galilei
Prachtig en super belangrijk boek, maar hoe ver ga je voor een reproductie. Niet al te ver dus, want ik had de veiling niet gewonnen. Als alternatief een pocketboekje gekocht met Engelse uitleg naast de Latijnse tekst voor weinig. Wel een erg belangrijke boek met de bevindingen van Galileo uit de winter van 1609/1610 toen hij de door Lipperhey uitgevonden telescoop gebruikte en zijn bevindingen beschreef… Zie zijn illustraties hieronder. (De reproductie kwam uit 1987)
1715 – Histoire de l’Académie Royale des Sciences
Zie hoe kennis inderdaad per jaar verdubbeld: ruim 300 jaar oud en van alle wetenschappen paste de kennis van toen nog in 1 boek 😉 Er wordt alleen geschreven over Venus, Jupiter en Saturnus: nog knap ! Prachtig oud en voor die leeftijd niet gruwelijk duur, maar het blijft geld… En vooral: slechts een kwart van het boek behandelt astronomie: Pagina 36 tot 58. Oh ja, alles in het Frans…
Update 20190912: Toch gekocht: mooie deal.
1827 – Gronden der Sterrekunde. Door A. Quételet
Beetje duur voor 1 boek, maar wel in het Nederlands en bijna 200 jaar oud. Gronden der Sterrekunde. Door A. Quételet, Hoogleeraar in de Wis-, Natuur- en Sterrekunde aan het Koninklijke Athenaeum te Brussel. Uit het Fransch vertaald en met aanteekeningen verrijkt door R. Lobatto. Eerste stuk + Tweede stuk.
1795 – Abrégé d’astronomie
Deze maakt kans: alhoewel in het Frans… Maar leeftijd, illustraties en prijs maken het toch een dikke kanshebber! Update 20190912: Na extra foto’s opgevraagd te hebben besloten dit boek niet te kopen. Geen goed omslag en ruw papier. Wel bijzonder daardoor, maar niet mijn ding.
Jérôme Lalande (1738-1807) was een bekende Franse astronoom die op z’n twintigste al professioneel met astronomie bezig was en vóór z’n dertigste lid was van het Collège de France. In 1795 observeerde hij als eerste Neptunus. Op de maan is een krater naar hem genoemd, en in Frankrijk zelf is een school naar hem genoemd.
1769 – Astronomische oefening verhandelende de beginselen der sterreloopkunde
Even in de Novemberland database zoeken leverde een prachtig klein boekje op met schitterende handgeschilderd platen. Echt prachtig, blijft mijn aandacht trekken…, maar veel geld voor een mooi klein oud boekje met handgeschilderde illustraties… uit 1769.
Oh jee, ik ben er achter gekomen dat er ook een deel 2 is uit 1771. Samen als set nog mooier… Gevonden in België, niet te betalen dus die slaan we nog even over. Gelukkig ook beiden op Google Books: Zie de prachtige handgekleurde illustraties: wel uniek boekje…
– Deel 1 (eerste druk uit 1769)
– Deel 2 (Tweede druk uit 1790, Zie titelpagina: Romeinse cijfers verkeerd toegepast; grappig )
En tóch staat dit boekje nog hoog op het verlanglijstje. Blijft een mooie examplaar met de handgekleurde illustraties. Het boek dat als eerst in kleur werd gedrukt heet Book of Saint Albans komt uit 1486, dik 500 jaar gelden. Het is bij de University of Cambridge volledig online te bekijken. Het boekje hieronder is slechts half zo oud. Het geeft mooi aan hoe speciaal het was om een boek met meerdere kleuren te drukken: een dure aangelegenheid in die tijd. Het oudste boek dat ik heb met kleurendruk komt uit 1873: De sterrenwereld van Bernardus Brinkman.
Update 20200107: Deel 1 alsnog aangekocht bij Novemberland; stond dan ook al lang op mijn verlanglijstje. Bekijk hier het volledige boekverslag.
1778 – Handleiding tot de beschouwing van den sterren-hemel
Speciaal voor naar Leiden gereden (en even het Apollo 11 tentoonstellinkje bij Space Expo én bezoek ESA in Noordwijk meegepikt). Maar goed dat ik dat gedaan had, want hoewel het mijn oudste boek met 95 jaar zou ‘verbeteren’ was het vooral een opsomming en veel beschrijvingen van sterrenbeelden; dat is niet om te lezen en geeft geen tijdsbeeld… Ook klopte er iets niet aan de indeling. Inmiddels in prijs gedaald. Niet gekocht bij Novemberland te Leiden. Heb er wel een ander mooi boek gekocht dat wat jonger is, 1848: Tafereel van het heel-al.
