Blog

Je bekijkt nu Filozoofische onderwyzer – 1737

Filozoofische onderwyzer – 1737

  • Berichtcategorie:1. Astronomie
Van wie was dit boek? J Grassens lijk er te staan. Er zit ook een stempel in van “Archief – De Klumper – Cortenbachstraat 7 – Gemert” en die naam komt daar nog steeds voor. Gekocht bij een antiquaar in Heusden, en het is een toen veel voorkomend schoolboek: blijft dus allemaal een beetje in de regio…

De volledige titel is een stuk langer: Filozoofische onderwijzer of Algemeene Schets der hedendaagsche Ondervindelyke Natuurkunde. Origineel een Engelstalig boek van Benjamin Martin, vertaald naar het Nederlands in 1737. En ik heb een eerste druk te pakken kunnen krijgen van 283 jaar oud. Het boek is niet in de allerbeste staat, maar het was dan ook een onderwijsboek en deze is door de jaren heen door vele studenten gebruikt. Helaas is er ook in geschreven en zelfs getekend, maar na een eerste onderzoek is er toch mee te leven: je kunt niet alles hebben: het is nou eenmaal een zeldzaam boek: veel keus is er niet en het moet ook betaalbaar blijven.

Binnenkort ga ik in Museum Boerhaave in Leiden een tweede editie van dit boek bekijken uit 1744. Ook staat er een 3e editie uit 1765 te koop voor maar liefst 1.200 euro. Ook daar foto’s van opgevraagd, zodat ik weet hoe de originele kwaliteit was. Ook goed om ‘bevestiging’ te krijgen dat ik het goed heb gedaan: De prijs die ik ervoor betaald heb is niet bepaald dat bedrag: veel en veel minder, en dat dan ook nog voor een 1e in plaats van een 3e druk… Door de zeer fijne medewerking van Kees Meuzelaar uit Heusden van Antiquariaat Meuzelaar is het mogelijk geweest voor mij om dit boek in bezit te komen. Op dit moment mijn oudste Nederlandstalige boek. (Ik heb nog een fraai Frans boek uit 1715)

Op de titelpagina is mooi te zien dat de verkoper van het boek gevonden kon worden ‘voor aan’ op den Nieuwendyk in Amsterdam: het nummeren van de huizen begon daar 60 jaar later pas.

Het boek bevat een aantal prachtige platen en deze zijn compleet en allemaal in tact. Mooi hoe Saturnus en Jupiter zijn weergegeven. En die wereldkaart lijkt wel een schatkaart… Ook mooi te zien hoeveel druk er is uitgeoefend om de inkt vanaf de loden letters op het papier te krijgen…

Een zeer bijzonder boek; ik ben er na enige twijfel alsnog heel erg blij mee. Trots zelfs: een waardige toevoeging aan mijn verzameling. Ongelofelijk dat je zo’n stuk geschiedenis vast kunt houden.

2e druk uit 1744

In Museum Boerhaave heb ik een fraai exemplaar van ditzelfde boek in mogen zien. Een tweede druk uit 1744, nog zeer fraai in het originele leer en nog strak gebonden. Mooi om te kunnen vergelijken. Ook staat er een 3e editie uit 1765 te koop voor maar liefst 1.200 euro. Maar ik heb een eerste editie, telt ook 😉

>>> Ga terug naar het overzicht van alle boeken