Je bekijkt nu Museum Boerhaave in Leiden

Museum Boerhaave in Leiden

  • Berichtcategorie:1. Astronomie

Museum Boerhaave stond al langer op het lijstje en gisteren 28-11-2019 was het dan zover: met de teamdag van Philips Design – Image Guided Therapy. Veel te weinig tijd én gezien dat Leiden eigenlijk net zo mooi is als Amsterdam maar minder toeristisch: ik ga dus een keer terug. Tijd genoeg binnenkort…

Omdat er ook een astronomie tentoonstelling was echt nog niet van het museum kunnen genieten, maar door een focus op astronomie deze middag toch een blije Bas die dag !

Een originele Sidereus Nuncius van Galileo Galilei, maar geen eerste druk. 1644 geloof ik…
Micrographia van John Hooke uit 1665 > Maankraters en Pleiaden
Maankaart van Nicolaas Hartsoeker uit 1699, op basis van die van Cassini
Deze Camille Flammarion heb ik zelf ook, maar dan uit 1898: Wonderen des Hemels (dit exemplaar komt uit 1922)
Mysterium Cosmographicum van Johannes Kepler uit 1621: een wiskundig zonnestelsel
De Cosmotheoros van Christiaan Huygens uit 1699, ik heb de facsimile versie. Origineel is wel te koop (in een perkamenten band met 4 andere boeken)
Hierboven en hieronder: Het plankmodel van de melkweg, van William Herschel uit 1784

Het was te kort, ik ga echt een keer terug voor de tentoonstelling stopt in Maart. En dan ga ik ook weer naar de Bibliotheek, met alle tijd. En ik ging terug, een paar weken later op mijn eerste vrije dag als vrij man tussen 2 banen…

Onlangs naar de tentoonstelling van klassieke telescopen geweest van Peter Louwman. Daar ontbraken er een paar, waaronder de grootste van 8 meter: Die werden nu ten toon gesteld in museum Boerhaave voor hun special over astronomie.



Christiaan Huygens is een van de eersten die rond 1659 doorheeft dat Saturnus ringen heeft (in plaats van ‘oortjes’). Op de onderste pagina, 15 jaar later, schrijft hij nog steeds vol trots over zijn ontdekkingen.



Waar de een nog vast hield aan een heelal met de aarde als middelpunt, dachten anderen al na over het oneindige heelal met meerdere ‘middelpunten’.



Hemelkaarten waren in de 17e eeuw erg in trek, omdat ze met de net uitgevonden telescopen het heelal af gingen speuren. (Aspectarium van Jacob van Heyden uit 1624. Daaronder een hemelkaart van Johannes van Keulen uit 1690)

De Millionär rekenmachine van Hans Egli uit ±1900 waarmee o.a. Oort snel berekeningen konden uitvoeren, omdat er voor het eerst echt vermenigvuldigd werd (ipv herhaald optellen)



Boerhaave Bibliotheek, wat een service !

Hier kreeg ik echt waar voor mijn belastinggeld denk ik dan maar: op 15 minuten lopen van het museum ligt de bibliotheek. Ik belde aan. Ik kom u halen. Ik heb gehoord dat ik hier oude boeken mag inzien. Jazeker, heeft u de plaatsingscode? Nee dat niet maar die heb ik zo gevonden. 10 minuten later zat ik met een tweede druk van de Filozoofische Onderwyzer uit 1744. Mijn eerste druk komt uit 1737, maar ziet er iets anders uit… Deze was in mijn ogen voor 90% perfect, maar de aardige dame gaf aan dat dit voor hun nog slechts een matig exemplaar was.

Ik kreeg een kussen om het boek netjes te houden en mocht zelfs foto’s maken. Ik vind het een geweldige service. Jammer dat ik nu geen tijd had. Fijn te zien dat er ook in dit boek geschreven was, maar wat zag het er nog mooi uit allemaal. Maakt het nog echter en daardoor nog blijer met wat ik heb kunnen bemachtigen…

Beschikbare boeken vind je hier

Filosoofische onderwijzer van Benjamin Martin uit 1744 (Tweede druk). Hier op het omslag al met een s geschreven, mijn versie met een z; grappig. (Titelblad nog wel met een z)

Het tweede boek dat ik in mocht zien was een 2 delige uitgave van de Starre-Kunst van Abraham de Graaf uit 1659. Hieronder enkele foto’s: een volledige beschrijving vind je hier.

Prachtige aantekeningen door het hele boek…

Toen ik nog om een ander 17e eeuws boek vroeg, vroeg ik of ik mee mocht naar de schatkamers, en dat mocht voor deze keer. Prachtig, kasten vol tastbare geschiedenis… Het gevraagde boek was er niet, zou in het museum liggen. Ik ga me goed voorbereiden op een volgend bezoek !

Op 7 januari 2020 ben ik terug geweest met meer tijd. Ik heb toen nog boeken mogen bekijken uit de 17e eeuw (en) van Galilei en Huygens met omslagen van perkament. Ik heb daar aparte boekverslagen van gemaakt.

Op 5 juni 2020 nogmaals terug geweest omdat de boeken die tentoongesteld waren in de astronomie expositie nu weer beschikbaar waren.
– Extra foto’s in de Cosmotheoros gemaakt
– Institutio Astromica zeer uitgebreid bekeken
– En een boek over deurzichtkunde bekeken (mooi woord)

In totaal dus 10 boeken uit de 17e eeuw in mogen zien daar. Volgende stop Universiteit Leiden en hun special collections afdeling.

Boeken ingezien

17 Boeken die ik bij de bibliotheek van Museum Boerhaave heb in kunnen zien:

• 1540: Astronomicum Cæsareum (Facsimile uit 1967) – Petrus Apianus
• 1598: Cosmographica van Apianus (NL Versie)- Gemma Frisius
• 1608: Geometrie en de astronomiæ
• 1618: ‘Observationum Tychonis Brahe
• 1641: Systema Cosmicum van Galileo Galilei
• 1653: Institutio Astronomica 1/3: Introductie – Petri Cassendri
• 1653: Institutio Astronomica 2/3: Sidereus Nuncius – Galileo Galilei
• 1653: Institutio Astronomica 3/3: Dioptrice – Johannes Kepler
• 1659: Starre-kunst van Abraham de Graaf
• 1665: Comeet Gestarnte van Henrick la Been
• 1665: Ondersoeckinghe van de Cometen van Johannes Schulerus
• 1670: Winckelige Wyser van Barthelomeum Schultetum
• 1684: Astroscopia Compendiaria van Christiaan Huygens
• 1699: Cosmotheoros van Christiaan Huygens
• 1699: Proeve der Deurzichtkunde van Nicolaas Hartsoeker
• 1717: Wereldbeschouwer van Christiaan Huygens (2e druk)
• 1967: Facsimile versie van Astronomicum Caesareum uit 1540

Mooie stad leiden, ook hele bijzondere boeken in mogen zien bij de Universiteit Bibliotheek Leiden

Terug naar het overzicht van alle boeken