Ik heb al een Sidereus Nuncius ingezien in Museum Boerhaave. De versie uit 1653. Eenzelfde versie heb ik nu ook ingezien bij de Universiteitsbibliotheek Leiden. Maar daar hadden ze ook een versie uit 1610. Ook ingezien. En dan wordt het interessant…
Ik had ergens gelezen dat Galileo zo’n haast had om zijn ontdekkingen te kunnen claimen en wereldkundig te maken, dat hij het boekje nogal haastig gedrukt had en zo fouten had gemaakt met name met de prenten van de maan. De haast zou ook zitten in het feit dat hij het boek wilde lanceren op de Frankfurter Buchmesse, een instituut dat inderdaad al bijna 500 jaar bestaat. Plausibel verhaal dus op zich.
Nou las ik onlangs (pas) een andere versie van het verhaal: er is een 1610 Francoforte (Frankfurt) uitvoering die als een piraat illegaal is gereproduceerd, en dat daar fouten zijn gemaakt. De illustraties zouden in houtsnede zijn uitgevoerd in plaats van in kopergravure zoals in de allereerste editie. En laat nou net die illegale houtsnede versie beroemd worden en in veel latere edities gebruikt worden.) Sterker nog, in de 1653 Londini editie worden dezelfde fouten 43 jaar later nog steeds gemaakt…
Gelukkig is er ook een Nederlandse uitgave van de Siddereus Nuncius: het eerste deel waarin hij zijn ontdekkingen beschrijft vond ik mooi, beetje aandoenlijk. Het tweede deel is minder interessant: allemaal over de verdediging van zijn ideeën…
Hieronder meerdere versies, en dan daarna de grote vraag.
• 1610 – Venetiis – Baglionum
• 1610 – Francoforte – Palteniano
• 1653 – Londini – Flesher
1610 – Venetiis (Venetië) – Baglionum
Dit is de origineelste eerste versie. Hier in volledige editie online te bekijken. Galileo begon aan dit boek in Januari 1610 nog terwijl hij met zijn ontdekkingen bezig was. Deze foto’s komen van internet, deze allereerste versie moet ik nog ergens een keer in gaan zien. Geplaatst als enige echte referentie.
Zo’n eerste editie Sidereus Nuncius van Galilei kan veel geld opleveren: 176.000 en 347.000 Engelse Pond is niets raars… Had persoonlijk nog meer verwacht, maar ik heb het niet klaar liggen voor een (Geweldig) boek…
1610 – Francoforte (Frankfurt) – Palteniano
1653 – Londini (London) – Jacobi Flesher
Deze editie heb ik eerder al ingezien bij Museum Boerhaave, als onderdeel van een drieluik.
Onderste is goed maar is tekening 2 en niet 3.
Mijn vragen
Ik heb een en ander in een FB groep ‘Vintage Astronomy Books’ geplaatst, maar daar krijg ik nog geen heldere antwoorden. Wel een verwijzing naar een ander boek, dat ik nog even moet opzoeken. In feite werd er gesteld dat er maar 1 originele uitgave van Galilei zelf is en dat de rest in principe allemaal piraten-versies zijn. De curator van UBL heeft helaas niet de tijd om zich hiermee bezig te houden. Maar ik blijf toch met vragen zitten…
• In hoeverre is het belangrijk dat foto 2 en 3 omgewisseld zijn? Past de beschrijvende tekst alleen bij de correcte volgorde?
• Hoe kan het dat ze in 1653 nogmaals een foute editie drukken? Was die eerste editie zo zeldzaam dat dat geen referentiepunt kon zijn? (Galilei was inmiddels overleden)
• Of was die allereerste versie dan toch in de haast gemaakt en is dát de foute versie en zijn die latere versies de juiste? > In principe niet want er zitten echt illustraties op z’n kop in deze edities.
Links
• Sidereus Nuncius Wiki NED, ENG
• Galilei Galilei Wiki NED, ENG
• De kerk hing nog een geocentrisch denkbeeld aan en hierdoor kwam Galilei steeds meer in de problemen wat resulteerde in 10 jaar huisarrest…
Bekijk de andere boeken die ik in mocht zien bij de Universiteits Bibliotheek Leiden. Ze hebben een prachtige collectie die je als lid mag inzien op de afdeling Special Collections.
